شب‌ادراری یا شب‌میزی به حالتی گفته می‌شود که در سنی که معمولاً هم سن و سالان بیمار می‌توانند خود را کنترل کنند، شخص به‌طور غیرارادی در هنگام خواب ادرار می‌کند. اگر از ابتدای تولد هنوز کودک در شب ادرار می‌کند به این حالت شب ادراری اولیه (PNE) می‌گویند. اگر کودک شب ادراری نداشته و بعداً دچار آن شده به آن شب ادراری ثانویه (SNE) گویند. بیشتر دختران تا سن ۶ سالگی و بیشتر پسران تا سن ۷ سالگی از این حالت خارج می‌شوند. تا سن ۱۰ سالگی نزدیک به ۹۵٪ از کودکان بهبود می‌یابند. میان ۰٬۵٪ تا ۲٬۳٪ از بزرگسالان دارای شب ادراری هستند.
به بیان دیگر شب ادراری امری ناخودآگاه است که کودک یا فرد بر آن اراده‌ای ندارد. در واقع این مشکل زمانی بروز می‌کند که مثانه فرد در طول خواب آن‌قدر پر می‌شود که ظرفیت آن تکمیل شده و ادرار اضافی را به شکلی غیرارادی خارج می‌کند. درعین‌حال حس پر بودن مثانه آن‌قدر قوی نیست که فرد را از خواب بیدار کند تا ادرار را دفع کند. از دلایل شب ادراری می‌توان به وجود اختلال در هورمون‌های بدن، مشکل مثانه، ناآرامی هنگام خواب، مصرف دارویی خاص، مشکلات روانی و یا ژنتیک اشاره کرد، اما یکی از عوامل تأثیرگذار مهم دیگر نوع تغذیه در طول روز است، برای مثال مصرف قهوه که نوشیدنی ادرار آور است می تواند برای کودکان 3 تا 5 سال که هنوز ماهیچه ها و عضلات آن ها خوب شکل نگرفته است دردسر ساز شود.
بیشتر بخوانید: درمان شب ادراری در کودکان | درمان شب ادراری در کودکان دکتر روازاده
نرخ شب ادراری با توجه به سن عبارت است از:[۲]
- ۵ سالگی: ۲۰٪
- ۶ سالگی: ۱۰٪ تا ۱۵٪
- ۷ سالگی: ۷٪
- ۱۰ سالگی: ۵٪
- ۱۵ سالگی: ۱٪ تا ۲٪
- ۱۸ تا ۶۴ سالگی: ۰٬۵٪ تا ۱٪
علت‌ها
در این قسمت به برخی از علت های شب ادراری در کودکان می پردازیم:
- ناپایداری مثانه
- تأخیر در تکامل مغزی
- ارثی: اگر هم پدر و هم مادر، دچار شب‌ادراری بوده فرزند با احتمال ۷۷٪ و اگر یکی از آن‌ها دچار شب ادراری بوده فرزند با احتمال ۴۴٪ دچار شب‌ادراری می‌شود. در غیر این صورت احتمال شب‌ادراری ۱۵٪ محاسبه شده‌است.
- تأخیر در تکامل مغزی
- خواب سنگین
- اختلالات روانی
- اختلالات سیستم اعصاب
بیشتر بخوانید: قرص ایمی پرامین و شب ادراری
- مثانه نوروژنیک
- بیماری‌های وراثتی
- عفونت در بدن مخصوصا مثانه
- استرس مخصوصا برای کودکان دبستانی
- بیماری‌های عضوی ناحیه مثانه یا آلت تناسلی
- شلی یا کاهش ظرفیت مثانه
- کمبود هورمون ضد ادرا
- درمان
بیشتر بخوانید: شب ادراری کودک | شب ادراری کودکان
وجود مثانه غیرطبیعی، عفونت یا دیابت پزشکان را به سمت درمان هدایت می‌کند. درصد کمی از شب‌ادراری‌ها به علت یک بیماری است. در تحقیقی، سؤال شد که در چه سنی باید کودکان خشک بخوابند؛ پاسخ پدر و مادرها ۲٬۷۵ سال و پاسخ پزشکان ۵٬۱۳ سال بود. استفاده از تشک‌هایی که با احساس رطوبت آژیر می‌کشند در ۵۰٪ موارد منجر به بهبود شده‌است.
پس از آن می‌توان از درمان‌های زیر استفاده کرد:
- داروهای کنترل‌کننده ادرار
- داروهای ضدافسردگی
- درمان‌های غیردارویی
- درمان با عمل جراحی
تاریخچه
شرح خیس کردن کودکان در نوشته‌های ۱۵۵۰ سال قبل از میلاد هم دیده می‌شود. ابوعلی سینا در کتاب قانون در طب می‌گوید: «ادرار کردن در بستر، اغلب به دلیل خواب عمیق است: وقتی که ادرار شروع به جریان می‌کند، طبیعت درونی و خواست مخفی سبب می‌شود که پیش از بیدار شدن کودک ادرار خارج شود. هنگامی که کودک قوی‌تر و تنومندتر می‌شود، خوابش سبک‌تر و شب ادراری متوقف می‌شود».
شب ادراری کودکان دکتر خیراندیش
